Hoe kunt u diabetes type 1 uitleggen aan een kind?

Het uitleggen van een ziekte is nooit gemakkelijk, maar het uitleggen van diabetes type 1 aan een kind kan ingewikkeld lijken en een uitdaging zijn.

Hoe opent u het gesprek? Waar begint u? Diabetes is een complexe ziekte, en soms wordt het slechts vaag begrepen door volwassenen die het zelf nooit hebben gehad.

Wat de motivatie ook is om diabetes type 1 aan uw kind uit te leggen, het is absoluut goed dat u het wilt doen en hier zijn enkele tips over hoe u dit kunt aanpakken.

Wat is het doel van het uitleggen van diabetes type 1 aan uw kind?

Ouders vinden het vaak heel moeilijk om lastige onderwerpen met hun kinderen te bespreken, en uit angst om het op de verkeerde manier te doen, geven ze er soms de voorkeur aan om het onderwerp helemaal te vermijden. Dus voordat u kijkt naar de juiste manier om het te doen, is het belangrijk om te weten waarom een open, eerlijk gesprek essentieel is.

Het uitleggen van diabetes type 1 aan kinderen heeft twee doelen: 

• hen de informatie geven die ze nodig hebben
• hen te begeleiden zodat ze zelf hun ziekte kunnen beheren

Veel kinderen zijn zich ervan bewust dat ze moeten worden behandeld, maar ze begrijpen de redenen daarvoor niet helemaal. Zelfs als ze de adolescentie bereiken, hebben sommige kinderen nog steeds erg weinig kennis van hun aandoening, omdat hun behandeling vaak volledig wordt gedaan door hun ouders. Daarom moet u nooit bang zijn om diabetes type 1 uit te leggen aan een kind op jonge leeftijd. Begrip is de sleutel tot de succesvolle overgang van verantwoordelijkheid van de ouders naar hun kind en hun vermogen om het zelf te beheren. Kennis moedigt hun betrokkenheid aan, helpt hen verantwoordelijkheid te nemen voor hun behandeling en hebben hierdoor meer zelfvertrouwen.

Gebruik eenvoudige, begrijpelijke, positieve taal

Eenvoud is een cruciaal kenmerk van een goede uitleg. De informatie die u geeft, moet daarom passend zijn voor de leeftijd, woordenschat en begrip van de wereld van uw kind.

Als u diabetes type 1 aan uw kind uitlegt, probeer dan uw taal eenvoudig te houden en vermijd medisch jargon en complexe woorden.

Om het eenvoudig te houden, kunt u overwegen om vergelijkingen te gebruiken in uw uitleg, waarbij u het menselijk lichaam vergelijkt met iets waar uw kind meer vertrouwd mee is. Diabetes omvat complexe en onzichtbare processen en het kan moeilijk zijn voor een kind om zich deze voor te stellen.

U kunt uw uitleg illustreren met het idee van een auto. Die zou dan het menselijk lichaam voorstellen. Leg aan uw kind uit dat een auto brandstof nodig heeft om te bewegen, net als het lichaam suiker nodig heeft om te functioneren. Als de auto kapot is, kan hij de brandstof niet meer gebruiken. Hetzelfde geldt voor mensen met diabetes, die geen suiker meer kunnen gebruiken als brandstof, omdat hun alvleesklier niet goed werkt.

Probeer de toon luchtig te houden... maar wees altijd eerlijk

Heeft u het gevoel dat u uw kind kunt beschermen tegen angst en stress door bepaalde informatie achter te houden? Uw bedoelingen zijn goed, maar het zal waarschijnlijk het tegenovergestelde effect hebben op wat u verwacht en resulteren in een onrustig gevoel van niet alles weten.

Kinderen met diabetes moeten zich volledig bewust zijn van het risico op complicaties, omdat onwetendheid over hun aandoening hen ervan kan weerhouden rigoureus te zijn in hun behandeling. Als ze de onderliggende processen die betrokken zijn bij de ziekte begrijpen, zullen ze meer bereid zijn om de nodige veranderingen aan te brengen.

Geef informatie die duidelijk de oorzaak en het effect verklaart 

Kinderen dorsten naar kennis. Ze stellen voortdurend vragen tijdens hun gesprekken met volwassenen, omdat ze actief willen begrijpen.

Wanneer uw kind te maken krijgt met diabetes type 1, ongeacht of de ziekte hem of haar rechtstreeks treft, zal uw kind u vragen stellen en het is van essentieel belang om consistente en logische informatie te verstrekken. Tal van onderzoeken hebben inderdaad aangetoond dat kinderen zich bewust zijn van de kwaliteit van de uitleg die ze krijgen:

• vanaf de leeftijd van 4 jaar kunnen ze onlogische en inconsistente informatie herkennen en laten ze zich niet voor de gek houden door een reactie die in werkelijkheid de vraag niet beantwoordt
• op de leeftijd van 5 jaar hechten ze meer waarde aan logische en consistente informatie
• vanaf 6 jaar geven ze de voorkeur aan uitleg die nieuwe informatie oplevert.

Kinderen geven de voorkeur aan uitleg over oorzaak en gevolg, en als het antwoord dat u geeft niet naar hun tevredenheid is, stellen ze de vraag telkens weer tot het duidelijk is voor hen.

Oorzakelijke verklaringen hebben veel voordelen voor kinderen. Behalve dat ze er beter over kunnen nadenken, willen ze daardoor ook meer weten. Ze zullen het zich gemakkelijker herinneren en het is daarom waarschijnlijker dat ze hun nieuwe kennis zullen gebruiken.

Maak gebruik van afbeeldingen, boeken en digitale media

Boeken, afbeeldingen, kleurplaten, apps... Er is veel leuk, therapeutisch educatief materiaal beschikbaar om u te helpen diabetes type 1 aan kinderen uit te leggen. Het is ontworpen om aantrekkelijk te zijn en impact te hebben en het kan uitleg illustreren en het zelfbeheer van de ziekte aanmoedigen.

Visuele media in het bijzonder helpt bij het begrijpen van complexe ideeën. Kies helder gekleurde afbeeldingen, omdat deze de aandacht van jonge kinderen trekken, en moedig hen aan om zich ermee bezig te houden.

Boeken zijn een andere geweldige manier om een onderwerp uit te leggen, kinderen aan het denken te zetten en gesprekken over hun zorgen aan te gaan [2]. Lezen is een integraal onderdeel van de kindertijd. Het stelt kinderen in staat om enkele van de complexiteiten van het leven in een veilige omgeving aan te pakken: zich kunnen identificeren met fictieve personages en situaties bereidt hen voor op het omgaan met moeilijke onderwerpen. Boeken helpen hen ook om zich minder alleen te voelen, omdat ze zich realiseren dat hun ervaringen met anderen kunnen worden gedeeld. 

Als ze u onderbreken met een vraag of opmerking, luister dan geduldig en neem de tijd om hen naar hun tevredenheid te antwoorden. U kunt hen ook vragen stellen, zodat ze het verband kunnen zien tussen hun eigen levenservaringen en de personages in het boek.

Speel met ze en doe rollenspellen

Net als boeken, helpt spelen om de interactie met kinderen aan te gaan. U kunt diabetes op een leuke manier uitleggen door een verhaal te vertellen met poppen of knuffels. Aarzel niet om verschillende speeltjes/personages te betrekken en geef ze korte, gemakkelijk te onthouden namen (Max, Sam, Nina ...) zodat de kinderen zich gemakkelijker met hen kunnen identificeren.

In het kader van ziekte of ziekenhuisopname helpen activiteiten kinderen niet alleen om hun kennis over diabetes type 1 te ontwikkelen, maar ook om de noodzaak te begrijpen van behandeling die gericht is op het vermijden van complicaties.

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat kinderen naalden als pijnlijk en intimiderend ervaren. Als ze onaangename medische procedures ondergaan zonder de redenen daarvoor te begrijpen, nemen hun angst en spanning toe. Verhalen helpen om de stress, angst en pijn van kinderen te verminderen, naarmate ze vertrouwd raken met de situatie en begrijpen wat er met hen gebeurt. Verhalen vertellen door middel van spelen kan erg nuttig zijn wanneer u de behandeling, zoals insuline-injecties, zelf moet toedienen. Door het belang ervan te begrijpen, accepteren kinderen eerder een mogelijk pijnlijke of verontrustende behandeling en omarmen het in hun dagelijks leven.