De meest recente modellen insulinepomp zijn compact, stevig, gebruiksvriendelijk en zijn uitgerust met veel handige functies. Dit betekent dat men ze kan dragen zonder het comfort van de gebruiker in gevaar te brengen, zelfs ‘s nachts [1,2,3,4]! In dit artikel vindt u nuttige informatie en tips over hoe u het beste om kunt gaan met slapen met een insulinepomp.

Uw diabetes 's nachts onder controle houden met een insulinepomp

Sinds de introductie in de jaren 70 van de vorige eeuw heeft de insulinepomptechnologie enorme vooruitgang geboekt, waardoor de pompen nu steeds nauwkeuriger en betrouwbaarder worden [1,2,4].

Tegenwoordig kunnen sommige pompen worden gecombineerd met een continu glucosecontrolesysteem (CGM) dat elke 3-15 minuten (afhankelijk van het systeem) de bloedglucosespiegel meet via een onder de huid ingebrachte sensor. Hiermee kunt u de insulinetoediening direct aanpassen of programmeren, op basis van uw bloedglucosewaarden [1,3,5].

Een van de belangrijkste voordelen van het gebruik van een insulinepomp in combinatie met een CGM-systeem is de alarmfunctie. Deze waarschuwt u in geval van een hyper- of hypoglykemie door een hoorbaar signaal of trilling uit te zenden, zodat u de nodige aanpassingen kunt doen [1,2,5].

Sommige pompen bevatten ook de functie “drempel uitstellen” of “laag glucose uitstellen”. De CGM-sensor stuurt bloedglucosewaarden automatisch naar de pomp, die een algoritme gebruikt om de toediening van basale insuline te onderbreken gedurende een nauwkeurige periode (bijv. 30 minuten) wanneer de bloedglucose onder een vooraf gedefinieerde waarde valt (bijv. 70 mg/dl) als de drager van de pomp niet reageert op de hypoglykemiewaarschuwing [3,5].

Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat de mogelijkheid om de insulinedosis aan de huidige bloedglucosespiegel aan te passen of tijdelijk te onderbreken, het optreden van episoden van nachtelijke hypoglykemie kan verminderen [1,2,5,6].

Naast verhoogde betrouwbaarheid zijn insulinepompen ook ergonomischer geworden. Dankzij hun kleine formaat, vergelijkbaar met dat van een luciferdoosje, kunnen ze gemakkelijk worden gedragen tijdens de slaap [2,3].

Voorbereiding voor slapen met uw insulinepomp

Voordat u in een diepe en vredige slaap valt, kan het nuttig zijn om:

• Te zorgen dat de CGM-sensor, de infusieset en de insulinepatroon in het pompreservoir allemaal correct zijn ingesteld
• De niveaus van het insulinereservoirniveau en de acculading te controleren
• De basale snelheid van de pomp aan te passen, indien nodig [1,2,5,6].

Een ander goed idee is om een reservebatterij bij de hand te houden [2].

Er zijn verschillende manieren om uw pomp 's nachts comfortabel te dragen, omdat de lengte van de flexibele slang van het pompreservoir naar de canule (de intraveneuze slang) kan variëren van 30 cm tot 120 cm (op huidige modellen beschikbaar sinds 2021). Met een langere slang kunt u bijvoorbeeld de pomp op uw nachtkastje of onder uw kussen plaatsen. Als u de pomp liever op uw lichaam draagt (in de zak van uw pyjama of aan een speciale riem), kunt u kiezen voor een kortere slang [2].

Insulinepompen: ontworpen om uw nachten makkelijker te laten verlopen

Onderbreking van de insulinetoevoer als gevolg van een knik of andere blokkeringen van de infusieset kan leiden tot hyperglykemie [1,2,3]. Daarom zijn de nieuwere insulinepompen meestal uitgerust met een aantal veiligheidsfuncties. Een hoorbaar alarm kan worden geactiveerd:

• Als de insulinetoevoer wordt verlaagd of onderbroken
• Als het reservoirniveau te laag is
• Als het batterijniveau laag is [1,2,4].

Daarbij moet worden opgemerkt dat een pomp mogelijk een onderbreking van de insulinetoevoer gedurende enkele uren niet detecteert. Bovendien kan het aantal waarschuwingen of ten onrechte herhaalde waarschuwingen ertoe leiden dat men een alarm niet meer serieus neemt [2,3,5].

Bijna alle moderne insulinepompen hebben ook een lock-outfunctie. Hierdoor worden de bedieningselementen op de pomp uitgeschakeld, waardoor u niet per ongeluk op een knop kunt drukken terwijl u slaapt [4].

Tot slot, als u tijdens de slaap bovenop de insulinepomp rolt, bestaat er geen risico op schade aan de pomp, omdat deze zelfs tijdens energieke sportactiviteiten (bijv. voetbal, dansen of spelen) kan worden gedragen [2]. De sterkte van de pompen tegen bepaalde schokken en temperatuurveranderingen moet ook door de fabrikant worden aangetoond voordat ze op de markt worden gebracht [3].

Show me:

Verschillende behandelingen gericht op het genezen van diabetes type 1 zijn al goedgekeurd of worden momenteel onderzocht. Een toenemend aantal medische en wetenschappelijke artikelen verwijst naar deze behandelingen als mogelijke remedies [1]. Dus vragen we ons af: is een genezing voor diabetes type 1 al mogelijk, of ten minste binnen handbereik?

Genezing van diabetes type 1: redenen tot hoop

Bij mensen met diabetes type 1 vernietigt het afweersysteem van het lichaam de cellen die insuline produceren – de bètacellen die verspreid door de alvleesklier de eilandjes van Langerhans vormen. Hierdoor kan de alvleesklier geen insuline meer produceren, het hormoon dat de bloedglucosespiegels reguleert [2,3,4,5,6].

Om hun bloedglucosespiegels in evenwicht te houden – binnen gedefinieerde bovengrenzen – moeten mensen met diabetes type 1 zichzelf dagelijks insuline toedienen. Dit geeft het lichaam de insuline die het nodig heeft, maar het geneest diabetes type 1 niet [2,3,4,5].

De nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen bieden echter hoop dat genezing van diabetes type 1 werkelijkheid zou kunnen worden [1,4,5,6]. Sommige wetenschappers hebben het al over remissie van diabetes type 1; vanuit medisch oogpunt verwijst het woord “remissie” naar een vermindering van symptomen of volledig verdwijnen daarvan terwijl men geen medicatie neemt of chirurgische therapie ondergaat [1].

Sommige deskundigen suggereren zelfs de mogelijkheid van “volledige remissie”. Dit zou worden bereikt wanneer de bloedglucosespiegels vergelijkbaar zijn met die van de algemene populatie (minder dan 100 mg/dl nuchter en een HbA1c-spiegel onder 6,5%) gedurende een periode van ten minste 1 jaar zonder behandeling (medicatie, insuline) of operatie [1].

Verschillende huidige behandelingen kunnen vermindering van insulinetherapie tijdens het normaliseren van de bloedglucose mogelijk maken, maar voldoen niet aan de hierboven beschreven definitie van ‘remissie’ omdat toch sprake is van doorlopende medicatie of herhaalde chirurgische procedures [1,3].

Echter zullen sommige behandelingen die nog in ontwikkeling zijn voor toekomstige onderzoeken mogelijk leiden tot remissie van diabetes type 1 [1].

Immunotherapie

Immunotherapie voor diabetes type 1 kan gaan om het gebruik van monoklonale antilichamen (mAb's): moleculen die zijn ontworpen om te voorkomen dat het afweersysteem van het lichaam de insulineproducerende cellen vernietigt [2].

Klinische onderzoeken hebben aangetoond dat deze behandeling effectief is bij het vertragen van het begin van diabetes type 1 en, in ieder geval op korte termijn, de progressie bij nieuw gediagnosticeerde personen kan vertragen. Hoewel veelbelovend, is er nog steeds uitgebreid onderzoek nodig naar immunotherapie voordat het een geschikte genezing kan worden voor diabetes type 1 [2].

Alvleeskliertransplantaties

Alvleeskliertransplantaties zijn niet nieuw, en worden al sinds de late jaren zestig uitgevoerd voor de behandeling van diabetes type 1 [7].

Onderzoeken hebben aangetoond dat veel mensen met diabetes type 1 die een succesvolle alvleeskliertransplantatie hebben ondergaan, zonder complicaties als gevolg van afstoting, in staat waren om hun bloedglucose in evenwicht te brengen zonder insuline toe te hoeven dienen [3,8].

Ondanks de vele vorderingen die de laatste jaren zijn gemaakt, zijn er echter nog een aantal moeilijkheden: er is een gebrek aan donoren, de operatie is erg ingewikkeld, er is een hoog risico op afstoting en postoperatieve complicaties, en er zijn mogelijk bijwerkingen van immunosuppressiva [3,8].

Transplantatie van eilandjes van Langerhans van een donor

Eilandjes van Langerhans-transplantaties kunnen worden voorgesteld aan sommige mensen met diabetes type 1, vooral degenen die heftige schommelingen hebben in de bloedglucosespiegels [4,5,6]. Onderzoeken hebben aangetoond dat ongeveer 60% van degenen die deze behandeling kregen, 5 jaar na de transplantatie geen insuline meer nodig hadden om hun bloedglucosespiegels onder controle te houden [5].

Helaas is de wijdverspreide toepassing hiervan beperkt, om twee hoofdredenen. De eerste is de schaarste van donoren. De tweede is dat de ontvanger van de transplantatie gedurende de rest van hun leven immunosuppressiva moet gebruiken om te voorkomen dat het afweersysteem van hun lichaam de getransplanteerde cellen opspoort en aanvalt. Bovendien hebben anti-afstotingsmedicijnen verschillende opmerkelijke bijwerkingen, waaronder verhoogde gevoeligheid voor infectie [4,5,6].

Functionele bètaceltransplantatie

Een van de meest veelbelovende behandelingen voor diabetes type 1 is de transplantatie van cellen die in het laboratorium zijn omgezet in insulineproducerende bètacellen. Deze cellen kunnen worden gemaakt van stamcellen of andere soorten cellen (bijv. lever- of darmcellen) [3,4,5,6].

Er zijn echter veel technische problemen en beperkingen die moeten worden opgelost voordat de transplantatie van bètacellen een standaardprocedure kan worden [3,4,5,6].

Show me:

Diabetes hebben betekent extra aandacht besteden aan de ooggezondheid [1]. Na verloop van tijd kan zich mogelijk een oogziekte ontwikkelen, diabetische retinopathie genoemd. [1,2,3,4]. Wat is diabetische retinopathie, wat zijn de oorzaken en symptomen? Hoe kan het worden voorkomen en behandeld? Lees verder voor de antwoorden.

Definitie en oorzaken

Het netvlies bevindt zich aan de achterkant van het oog en bestaat uit verschillende lagen lichtgevoelige zenuwcellen. Door lichtsignalen van onze omgeving om te zetten in elektrische zenuwimpulsen en deze door te geven aan de hersenen, kunnen we ze zien [5,6].

Diabetische retinopathie wordt gekenmerkt door een reeks laesies aan het netvlies [2], voornamelijk veroorzaakt door:

• de duur van de diabetes [1,2,4];
• diabetes die niet in evenwicht is (vooral bij frequente hyperglykemie) [1,3,4];
• hoge bloeddruk [1,4].

Het is een van de meest voorkomende complicaties van diabetes [3]. Gelukkig ontwikkelt slechts een minderheid uiteindelijk een visuele beperking [2].

Symptomen

Diabetische retinopathie is meestal gedurende enkele jaren asymptomatisch voordat het gezichtsvermogen begint te dalen [1,2,3,4]. Er zijn twee stadia van diabetische retinopathie [1,2,3,4]:

• het vroege stadium, dat non-proliferatieve diabetische retinopathie wordt genoemd. In dit stadium komt het vaak voor dat er geen problemen met het gezichtsvermogen zijn, zelfs als het netvlies broos wordt: de bloedvaten raken verstopt en gaan lekken, waardoor de bloedtoevoer naar bepaalde delen van het netvlies uiteindelijk wordt onderbroken. Er kunnen micro-aneurysma's (verwijding van de bloedvaten in het netvlies) worden waargenomen [1,2,3];
• het gevorderde stadium, dat proliferatieve retinopathie wordt genoemd. Ter compensatie van het ontbreken van de bloedtoevoer vormen zich nieuwe, afwijkende bloedvaten op de papil en op de iris en het netvlies. Dit kan gepaard gaan met macula-oedeem. Dit is een zwelling of verdikking van de macula (het midden van het netvlies) als gevolg van vochtophoping. In meer gevorderde gevallen kan er ook een bloeding in het oog ontstaan, kan het netvlies loslaten of kan er neovasculair glaucoom optreden. In dit stadium kunnen verschillende symptomen optreden, zoals verlies van gezichtsscherpte en beeldvervorming [1,2,3].

Als dit niet wordt behandeld, kan diabetische retinopathie leiden tot blindheid. Om het ontstaan ervan te voorkomen wordt door verschillende klinische onderzoeken aangeraden om regelmatig een oogarts te raadplegen. [1,2,3,4]

Diagnose en screening

De diagnose diabetische retinopathie wordt gesteld met een fundusonderzoek, een routineprocedure die wordt uitgevoerd door een oogarts, die het netvlies aan de achterkant van uw ogen onderzoekt [3,4]. Het kan worden gebruikt om retinopathie op te sporen, zelfs wanneer dit asymptomatisch is [1,3].

Voor volwassenen en kinderen ouder dan 10 jaar met diabetes type 1 wordt in de meeste richtlijnen aangeraden om een volledig onderzoek te doen binnen 5 jaar na de eerste diagnose van diabetes en indien er geen sprake is van retinopathie, het onderzoek ten minste een keer per jaar te herhalen [1,4].

De richtlijnen voor screening op diabetische retinopathie bij mensen met diabetes type 2 kunnen per land verschillen: de Amerikaanse diabetesvereniging (American Diabetes Association, ADA) adviseert om binnen vijf jaar na de diagnose te screenen, terwijl de Duitse diabetesvereniging (Deutsche Diabetes Gesellschaft, DDG) suggereert om naar een oogarts door te verwijzen zodra diabetes is gediagnosticeerd [1,4].

Screening is niet verplicht voor vrouwen die zwangerschapsdiabetes ontwikkelen tijdens de zwangerschap [4]. Zwangere vrouwen met reeds bestaande diabetes worden echter geadviseerd om in het eerste trimester een fundusonderzoek te ondergaan, met nauwgezette controle gedurende de zwangerschap en tot één jaar na de bevalling [4].

Behandeling

Lasertherapie kan worden gebruikt om verlies van het gezichtsvermogen als gevolg van diabetische retinopathie te voorkomen [1,2,3,4]. 

Vitrectomie, een chirurgische ingreep om het glasachtig lichaam (het gebied achter de lens) te verwijderen, kan verlies van het gezichtsvermogen voorkomen, zelfs bij patiënten met gevorderde proliferatieve diabetische retinopathie [1]. 

Een andere behandeling waarvan is aangetoond dat mensen met zowel vroege als gevorderde diabetische retinopathie hier baat bij hebben, is de injectie van anti-VEGF-middelen (anti-vasculaire endotheliale groeifactor) in het oog [1,2,3,4]. Anti-VEGF-geneesmiddelen die in klinische onderzoeken zijn getest, worden geleidelijk goedgekeurd door regelgevende instanties van verschillende landen [3].

Hoewel deze verschillende behandelingen de progressie van diabetische retinopathie kunnen vertragen en verlies van het gezichtsvermogen kunnen voorkomen, is het een goed idee om regelmatig een oogarts te raadplegen en tegelijkertijd de behandeling van diabetes en bloeddruk te optimaliseren om oogcomplicaties te voorkomen [1,2,4].

Show me:

Kerstmis is synoniem met het delen van zware, feestelijke maaltijden met familie en vrienden. Het leven met diabetes belet u niet een beetje te genieten, en aangezien de kerstdagen in het teken staan van plezier, vindt u hier enkele ideeën voor het maken van heerlijke recepten om al uw gasten tevreden te stellen, zonder dat dit ten koste gaat van de bloedglucosebeheersing.

Omdat maaltijden tijdens kerstfeesten lang kunnen duren en gesprekken met familieleden invloed kunnen hebben op uw aandacht, moet u zich mogelijk meer bewust zijn van uw bloedglucosewaarde en de behandeling indien nodig aanpassen.

Diabetes: aanbevolen ingrediënten voor kerstrecepten

Kerstmis is synoniem aan lange diners en lunches, dus voor een gezonde maaltijd is het beter om te kiezen voor recepten met de grootste hoeveelheden groenten en fruit. [1].

U kunt overwegen uw kerstmenu’s op te bouwen rond vis en schaal- en schelpdieren, wat uitstekende bronnen zijn van eiwitten, mineralen en essentiële vitamines, met weinig calorieën [2].

Ideeën voor het kerstmenu

Begin uw vakantiemaaltijd met een elegant voorgerecht door wat schaal- en schelpdieren te serveren, zoals mosselen of sint-jakobsschelpen, die even heerlijk als gezond zijn [2].

Voor de hoofdmaaltijd kiest u bij voorkeur witte vis (zeebaars, kabeljauw, heek, enz.), vette vis (zalm, forel, makreel, haring, enz.) of gevogelte of rood vlees [2,3,4,5]. Als u een vegetarisch kerstdiner maakt, voeg dan wat champignons toe; die zijn rijk aan vezels en voedingsstoffen [6].

Kruisbloemige groenten, zoals kool en broccoli, of seizoengroenten, zoals pompoen, vormen een heerlijk bijgerecht als ze worden geserveerd met volkoren granen, zoals rode en zwarte rijst, quinoa en bulgur, kastanjes of gekookte aardappelen (in kleinere hoeveelheden en niet gefrituurd) [1,7,8].

Kruiden, citrusvruchten en rode bessen, zoals citroen en cranberry, zijn een heerlijke toevoeging en bevatten antioxidanten [1,9,14].

Kersttaart en dessertideeën

Als u aan het einde van de maaltijd een zoete traktatie wilt toevoegen, is er keuze genoeg! Overweeg een fruitsalade te maken, bijvoorbeeld met mango, sinaasappel, ananas, banaan, lychee, appel en peer [1,10,11,12] of bak een kersttaart met ongezoete cacaopoeder en kokosmeel, waarbij de witte suiker wordt vervangen door kaneel gedrenkt in sinaasappelsap en de boter door tot pasta vermalen walnoten. Voor een decoratieve finishing touch en een typische, feestelijke look bestrooit u de kerstcake simpelweg met kokospoeder en rode bessen [9,10,13,14,15,16]!

 

Show me:

Als u onlangs de diagnose diabetes hebt gekregen of iemand kent die diabetes heeft, hebt u waarschijnlijk veel vragen. Veel hiervan zullen door uw diabeteszorgteam zijn beantwoord.

Sommige van deze vragen kunnen gaan over een nieuwe medicatie die aan u is voorgeschreven, die insuline heet. Insuline is een medicatie die vaak wordt gebruikt door mensen met diabetes waardoor ze in staat zijn hun aandoening te behandelen ^[1].

In dit artikel wordt uitgelegd wat insuline is, waarom het nodig is en hoe u het uzelf moet toedienen via insuline-injecties.

Wat is insuline?

Insuline is een hormoon dat wordt aangemaakt door gespecialiseerde cellen in een orgaan dat de alvleesklier wordt genoemd ^{[1, 2]}. Insuline reguleert de bloedglucosespiegels — deze worden in uw bloedbaan afgegeven en werken in op cellen in uw hele lichaam, waardoor ze glucose opnemen uit uw bloed ^{[1, 2]}. Insuline reguleert ook het gebruik van koolhydraten, vet en eiwitten ^[2].

Insuline werd voor het eerst geïsoleerd en gezuiverd in 1921 ^[2]. Door experimenten waaruit bleek dat deze nieuwe chemische stof de bloedglucosespiegels zou kunnen verlagen, wonnen deze wetenschappers de Nobelprijs voor Geneeskunde in 1923 ^[2]. U kunt meer lezen over de ontdekking van insuline in onze korte geschiedenis van insuline.

Insuline is een veelgebruikt geneesmiddel over de hele wereld. Naar schatting gebruiken wereldwijd 150-200 miljoen patiënten insuline ^[3].

 

Wat zijn insuline-injecties?

Miljoenen mensen injecteren zichzelf elke dag met insuline ^[4]. In tegenstelling tot sommige geneesmiddelen die als tablet kunnen worden ingenomen of als vloeistof kunnen worden ingeslikt, moet insuline onderhuids, in de aderen en in de spieren worden toegediend ^[1].

Mensen met diabetes dienen meestal insuline onderhuids toe, met behulp van een naald die aan een spuit of insulinepen is bevestigd om het hormoon onder de huid te injecteren, of met behulp van een insulinepomp ^[1].

Welk type diabetes vereist insuline-injecties?

Er zijn verschillende soorten diabetes. Voor sommige vormen van diabetes is insulinetherapie absoluut essentieel, terwijl andere al dan niet met insuline worden behandeld. Dit kan afhangen van factoren zoals hoe de aandoening heeft gereageerd op andere behandelingen, therapieën of preventieve maatregelen ^{[1, 4]}.

Diabetes type 1

Bij diabetes type 1 worden de insulineproducerende cellen in de alvleesklier vernietigd door het immuunsysteem van het lichaam, door trauma of door letsel aan de alvleesklier ^[1]. Dit veroorzaakt een gebrek aan insuline dat alleen kan worden opgelost door het bloedglucoseregulerend hormoon te vervangen door insulinetherapie.

Insuline is altijd nodig bij diabetes type 1 ^{[1, 3]}. Voor mensen met diabetes type 1 is insulinetherapie van vitaal belang ^[1].

Diabetes type 2

Bij diabetes type 2 worden de cellen van het lichaam resistent tegen insuline ^[1]. De exacte oorzaak van diabetes type 2 is onbekend, maar factoren zoals genetica of obesitas spelen een rol. De alvleesklier probeert deze resistentie tegen te gaan door steeds meer insuline te produceren. Dit leidt echter uiteindelijk tot uitputting van de insulineproducerende cellen in latere stadia van diabetes type 2 ^[1].

Insuline is soms nodig bij diabetes type 2. Het is een van de vele beschikbare therapieën voor mensen met diabetes type 2 ^{[1, 3]}.

Zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes ontwikkelt zich tijdens de zwangerschap. Het kan worden behandeld door verandering in de voeding en lichaamsbeweging, maar insuline kan nodig zijn als dieet en lichaamsbeweging de bloedglucosespiegels niet onder controle houden ^[1].

Ouderdomsdiabetes bij jongeren (MODY)

Ouderdomsdiabetes bij jongeren (Maturity onset diabetes of the young, MODY) is een erfelijke aandoening waarbij een genetische mutatie voorkomt dat de alvleeskliercellen naar behoren insuline afscheiden. Het kan worden behandeld met geneesmiddelen die sulfonylureumderivaten worden genoemd, maar insuline kan nodig zijn ^[1].

Welke soorten insuline zijn er?

Insulines kunnen op verschillende manieren worden geclassificeerd. Een van deze manieren is hoe snel de insuline werkt na een injectie ^[7]:

• Snelwerkende insuline: piekwerking in 30 minuten, werkt 3-5 uur. Snelwerkende insulines worden over het algemeen vóór maaltijden gebruikt en altijd gedurende de dag naast kortwerkende of langwerkende insulines om de bloedglucosespiegels te beheren.
• Kortwerkende insuline: piekwerking in 90 tot 120 minuten, werkt 6 tot 8 uur. Deze insulines worden vóór de maaltijd ingenomen. Om hypoglycemie te voorkomen is voeding vereist binnen 30 minuten na de toediening.
• Middellangwerkende insuline: piekwerking in 4 tot 8 uur. Deze helpen om de bloedglucosespiegels gedurende de dag onder controle te houden en worden meestal tweemaal daags gebruikt.
• Langwerkende insuline: werkt gedurende 12-24 uur. De lange werkingsduur van deze soorten insuline helpt een plateau-effect te creëren en de doseringsfrequentie gedurende de dag te verminderen. Ze worden meestal ‘s avonds na de maaltijd toegediend.

Insuline is ook beschikbaar als een mengsel van snel- of kortwerkende insuline en middellange of langwerkende insuline ^[5]. Dit heet voorgemengde insuline ^[5].

Waar kan ik insuline injecteren?

Insuline wordt meestal geïnjecteerd in het vet net onder de huid, wat een subcutane injectie wordt genoemd ^{[1, 4]}. Injecteren onder de huid wordt beschouwd als gemakkelijker en handiger dan andere injectiemethoden, zoals intraveneus (in een ader) of intramusculair (in een spier) ^[1].

De plaatsen die worden aanbevolen voor insuline-injectie zijn onder andere de buik, dijen, billen en bovenarmen ^{[4, 6]}.

Niet al die plaatsen zijn even geschikt voor iedereen die insuline moet injecteren. Injecties in de buik zijn bijvoorbeeld niet geschikt voor mensen die geen centimeter vet kunnen samenknijpen om in te injecteren, zoals jonge kinderen of gespierde personen ^[4].

Het wordt ook aanbevolen om injectieplaatsen ‘af te wisselen’ - wat betekent dat u niet herhaaldelijk op dezelfde plaats injecteert. Zo vermindert u de kans op complicaties die kunnen optreden bij het injecteren, zoals de vorming van littekens, vetafzettingen. ^{[4, 6]}. Toch is het de moeite waard om op te merken dat insuline op een bepaalde plaats anders wordt geabsorbeerd dan op andere plaatsen ^[4]. Daarom wordt afwisseling binnen een bepaald gebied geadviseerd ^[4].

Hoe u insuline-injecties kunt toedienen

Insuline-injecties kunnen met een naald en injectiespuit worden toegediend ^{[4, 6]}. Ze kunnen ook worden toegediend met een apparaat dat een insulinepen wordt genoemd. Het werkt als een spuit, maar het bevat de insuline in een voorgevulde patroon ^[3].

Vóór het openen moeten flacons en pennen in de koelkast worden bewaard ^[4]. Na opening moeten pennen op kamertemperatuur worden bewaard, terwijl de flacons binnen of buiten de koelkast kunnen worden bewaard ^[4].

De techniek voor insuline-injectie wordt u door uw zorgteam geleerd. Maar meestal gaat het om de volgende stappen ^[4]:

• Vul de spuit of pen met twee eenheden insuline
• Houd de spuit verticaal met de naald naar boven gericht en tik met uw vinger op de cilinder van de spuit om luchtbellen te verwijderen, gevolgd door het uitstoten van de twee extra eenheden insuline
• Selecteer de daadwerkelijk benodigde dosis
• Kies uw injectieplaats (zoals de arm, buik, dij of bil)
• Reinig de huid op de injectieplaats met een alcoholdoekje
• Knijp de huid tussen duim en wijsvinger dicht, draai het lichtjes om ervoor te zorgen dat de spier niet is opgehoopt
• Breng de naald in bij 45 graden (dit is geschikt voor gebieden met minder vet, waardoor injectie van insuline in de spieren wordt vermeden). De injectiehoek kan variëren afhankelijk van het te injecteren gebied - een hoek van 90° is geschikt voor gebieden met meer vet
• Injecteer de insuline en laat vervolgens de ingeknepen plooi los voordat u de naald terugtrekt
• Oefen na de injectie lichte druk uit om blauwe plekken te minimaliseren

Uw zorgteam zal u leren hoe u insuline-injecties op de juiste manier gebruikt.

Andere apparaten kunnen worden gebruikt om insuline toe te dienen, waaronder insulinepompen ^[3].

Bijwerkingen van insuline-injectie

Elk geneesmiddel kan bijwerkingen hebben en met insuline is het niet anders.

De bijwerkingen van insuline-injecties kunnen worden onderverdeeld in de effecten van insuline op het lichaam en de effecten van de injectie ^[1].

Bij de effecten van insuline op het lichaam kan het gaan om hypoglycemie en gewichtstoename ^[1]. In zeldzame gevallen kunnen elektrolytstoornissen zoals hypokaliëmie optreden ^[1].

Bij bijwerkingen van injecties kan het gaan om pijn op de injectieplaats en een aandoening die lipodystrofie wordt genoemd zijn, die putjes of zwelling van de huid veroorzaakt ^{[1, 4, 6]}.

Insuline-injecties: een samenvatting

Insuline-injecties zijn een belangrijke behandeling voor mensen met diabetes ^[1]. Uw zorgteam zal u leren hoe u uw diabetes kunt beheren met insuline, en hoe u uzelf correct en effectief kunt injecteren.

Als u meer informatie wilt over insuline, injecties of over het effectief beheren van uw diabetes, kan uw zorgteam u in de juiste richting wijzen.

Show me:

Als alternatief voor meerdere dagelijkse injecties kan een insulinepomp worden voorgeschreven, afhankelijk van je medisch profiel en levensstijl [1,2]. Overweeg je de overstap op een pomp? Hier volgt wat informatie die je misschien nuttig vindt.

Wat is een insulinepomp?

Een insulinepomp is een draagbaar, onopvallend elektronisch apparaat dat continu, met regelmatige tussenpozen dosissen snelwerkende insuline levert [2,3,4]. Een standaard pompontwerp bestaat uit een kleine motor op batterijen, een geautomatiseerd regelmechanisme en een insulinereservoir dat via een slang is aangesloten op een onderhuidse canule [2,3]. Onlangs is er ook een ander type op de markt gebracht: de draadloze patchpomp, waarbij de infusieset aan de huid kleeft [2,4].

De pomp is ingesteld om de hele dag lang op een vooraf geselecteerde snelheid insuline, namelijk “basale insuline”, toe te dienen op basis van de behoeften van de drager [2,3]. Ook moet de toediening van “bolussen”, extra dosisses snelwerkende insuline, geprogrammeerd worden, bij maaltijden of in geval van hyperglycemie [2,3].

Wie heeft baat bij een insulinepomp?

Diabetes type 1

Uit een aantal klinische studies bij kinderen, jongeren en volwassenen met diabetes type 1 is gebleken dat de overstap op een insulinepomp verschillende voordelen biedt [2]. In deze studies is vastgesteld dat de pomp, naast het verbeteren van de kwaliteit van leven en de bloedsuikerbalans door een daling in geglyceerd hemoglobine (HbA1c), ook de dagelijkse insulinebehoefte en hypoglycemieperiodes kan verminderen [1,2,5].

Vanwege de voordelen van de insulinepomp voor de behandeling van diabetes type 1, raden het National Institute for Health and Care Excellence (NICE), Société Francophone du Diabète (de Franstalige Diabetesvereniging, SFD) en de American Association of Diabetes (ADA) mensen met onevenwichtige bloedsuikerwaarden en mensen die normale injecties moeilijk vinden in het kader van hun werk en/of sociale leven, aan om over te stappen van meerdere dagelijkse injecties naar de pomp [2,3]. Insulinepompen worden over het algemeen ook aanbevolen als eerstelijnsbehandeling voor kinderen [2].

Diabetes type 2

Het gebruik van een insulinepomp bij diabetes type 2 staat nog ter discussie [6]. Overstappen van meerdere dagelijkse injecties naar de pomp kan evenwel gepast zijn als je een hoge insulineresistentie en/of insulinebehoefte hebt, ondanks voldoende insulinetoediening en naleving van aanbevelingen inzake dieet en lichaamsbeweging [2,6].

Zwangere vrouwen

Hoewel het bij zwangere vrouwen met diabetes niet bewezen is dat een insulinepomp beter is dan meerdere dagelijkse injecties, wordt het gebruik van een insulinepomp over het algemeen aanbevolen om de bloedsuikerbalans te optimaliseren [2,6]. Deze behandeling kan de bloedsuiker onder controle helpen houden tijdens de zwangerschap, een periode waarin de insulinebehoefte sterk toeneemt en schommelt [2,6].

Voorwaarden om in aanmerking te komen voor een insulinepomp

Er kunnen verschillende factoren in overweging worden genomen om te zien of je een goede kandidaat bent voor een insulinepomp [3,6]. In het bijzonder wordt het gebruik van een insulinepomp afgeraden in het geval van onbehandelde proliferatieve retinopathie, ernstige psychiatrische stoornis of een geestelijke of lichamelijke handicap die je vermogen om het apparaat te bedienen kan verstoren [3,6].

Je motivatie is ook een bepalende factor bij de vraag of een pomp goed is voor jou [3,6]. Daarom vragen we je om:

• deel te nemen aan praktische opleiding bij een gespecialiseerd medisch team [3];
• regelmatig opvolgingsbezoeken af te leggen [1];
• je bloedsuikerspiegel regelmatig te controleren (4-6 keer per dag) [1,3,6];
• te leren hoe je de koolhydraatinhoud van je maaltijden kunt berekenen en insulinedoses dienovereenkomstig kunt aanpassen [1,3].

Sinds de eerste ontwikkeling ervan in de late jaren ’70 is behandeling met de insulinepomp verder geëvolueerd en diabetescontrole eenvoudiger geworden [1,4]. Als je de insulinepomp wil uitproberen, is het raadzaam om met je arts te praten of een afspraak te maken met een deskundige op het gebied van insulinepompen, die je advies kan geven en je doorheen het proces kan begeleiden [3].

Show me:

Het is voor iedereen anders, maar nooit makkelijk.

Wereldwijd leven momenteel bijna 500 miljoen mensen met diabetes¹ en toegang tot insuline en diabeteszorg blijft voor velen een uitdaging.

Tijdens deze #DiabetesAwarenessMonth willen we helpen het bewustzijn over leven met diabetes te verspreiden en de toegang tot zorg te ondersteunen.

Want als het niet nu is, wanneer dan wel? 💙

Ons engagement

VitalAire zet zich in voor de verbetering van de kwaliteit van leven van mensen met diabetes.

Onze teams voor thuiszorg bieden onze patiënten en hun naasten educatie, ondersteuning en personalisering van onze zorg.

Onze missie: diabetes gemakkelijker maken.

Show me:

Diabetes type 1 en type 2 delen het vaakst voorkomende symptoom, chronische hyperglycemie, dus te veel suiker in het bloed, maar er zijn ook veel verschillen [1,2]. Oorzaken, symptomen en behandeling: lees verder om te weten te komen wat het verschil is tussen diabetes type 1 en diabetes type 2.

Twee zeer verschillende oorzaken

Insuline is een hormoon dat in de alvleesklier wordt aangemaakt. De functie ervan is het bloedsuikergehalte regelen (glycemie) [3,4].

Diabetes type 2 treedt op als het lichaam insuline niet meer op een juiste manier gebruikt en de alvleesklier niet genoeg insuline kan aanmaken om het tekort te compenseren [1,2,4,5].

In tegenstelling tot diabetes type 2 is diabetes type 1 een auto-immuunaandoening waarbij het lichaam helemaal geen insuline meer aanmaakt, omdat antilichamen de alvleeskliercellen die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak ervan, vernietigen [1,2].

Genetische aanleg bevordert de ontwikkeling van diabetes type 2 en, in mindere mate, diabetes type 1 [1,5]. Het risico op diabetes type 2 wordt ingeschat op ongeveer 40% als een van de ouders diabetes type 2 heeft. Dit ten opzichte van slechts 5% als minstens één van de ouders diabetes type 1 heeft [5].

Toch is erfelijkheid niet de enige trigger voor diabetes type 2, want het hangt ook grotendeels af van de levensstijl: een voornamelijk zittende levensstijl met een calorierijk dieet en gebrek aan slaap, wat vaak leidt tot overgewicht [4,5,6].

Internationale onderzoekers en deskundigen speculeren dat verschillende omgevingsfactoren ook betrokken kunnen zijn bij de ontwikkeling van diabetes type 1, maar ze hebben die nog niet duidelijk kunnen vaststellen [1,5].

Soortgelijke symptomen

Symptomen van hyperglycemie worden bij beide soorten diabetes gevonden: overvloedig urineren (polyurie), constante dorst (polydipsie) en soms overmatige honger (polyfagie) en wazig zicht [1].

Diabetes type 2 is uniek, omdat het zich gedurende een aantal jaren kan ontwikkelen zonder zichtbare symptomen of met slechts lichte tekenen [1,4,6]. Veel mensen ontdekken per ongeluk dat ze diabetes type 2 hebben wanneer ze om een andere reden hun bloed laten onderzoeken [6].

De diagnose is gebaseerd op dezelfde criteria voor beide soorten diabetes: meting van de bloedsuiker (hetzij op een lege maag, op gelijk welk moment van de dag, hetzij na inname van 75 g glucose) en geglyceerd hemoglobine (HbA1c) via een bloedonderzoek [1,2].

Verschillende behandelingen

Mensen met diabetes type 1 hebben systematisch insulinetherapie nodig, toegediend met een insulinepen, injectiespuit of insulinepomp [2,5].

De eerste behandeling van diabetes type 2 omvat een overgang naar een gezonde levensstijl, met een evenwichtige voeding, regelmatige lichaamsbeweging en afvallen [2,4,5]. Als dit de bloedsuikerwaarde niet stabiliseert, kunnen antidiabetica of insulinetherapie worden voorgesteld [2,4,5].

Verdeling van de twee diabetestypes over alle diabetespatiënten

Diabetes type 1 vertegenwoordigt 5-10% van alle gevallen van diabetes en komt voornamelijk voor in de kindertijd en adolescentie, maar kan ook optreden bij volwassenen [1,2].

Diabetes type 2 vertegenwoordigt 90-95% van alle diabetespatiënten, voornamelijk volwassenen [1,2].

Een ander opmerkelijk verschil tussen de twee types diabetes is dat mensen met diabetes type 1 over het algemeen binnen het normale gewichtsbereik vallen, terwijl een aanzienlijk deel van de mensen met diabetes type 2 te kampen heeft met overgewicht, zwaarlijvigheid of normaal gewicht met overmatig buikvet [1,2].

Show me:

Over oceanen, continenten en tijdzones... Als je een lange vlucht plant voor een buitenlandse vakantie of een zakenreis, vraag je je waarschijnlijk af wat raadzaam is voordat je van huis gaat, voordat je door de beveiliging op de luchthaven gaat en tijdens de vlucht. Lees verder voor enkele belangrijke aanbevelingen voor vliegreizen met diabetes.

In de aanloop naar je vliegreis

Als je diabetes hebt, is het een goed idee om een vliegreis ruim van tevoren te plannen. De eerste stap is het maken van een afspraak bij je arts, indien mogelijk minstens 6 weken voordat je naar de luchthaven gaat [1,2]. Via deze raadpleging kan je:

• je vaccinaties bijwerken, met name de aanbevolen vaccins voor je land van bestemming [2];
• een medisch certificaat voor diabetes krijgen en een voorschrift met informatie over de medische benodigdheden en/of medicatie die je bij je hebt [1,2,3];
• advies van je arts krijgen over eventuele aanpassingen die je moet doen aan je behandeling [1,2].

Naarmate je vlucht dichterbij komt, kan het ook nuttig zijn om:

• de contactgegevens van diabetesdiensten op je bestemming en plekken waar medische benodigdheden en geneesmiddelen te vinden zijn te noteren [2];
• contact op te nemen met je luchtvaartmaatschappij als je aan boord een specifieke maaltijd of maaltijden nodig hebt [2,3,4];
• een ‘diabeteskaart’ te krijgen of te maken waarop wordt uitgelegd wat je aandoening is en wat er gedaan moet worden als je flauwvalt, met vermelding van een noodtelefoonnummer [3,4].

Wat moet je inpakken?

Hier is een controlelijstje met aanbevolen artikelen om mee te nemen op een vliegreis als je diabetes hebt:

• paspoort, reisverzekeringscertificaat, medisch certificaat, voorschrift, “diabeteskaart” en internationaal vaccinatieboekje [2,3,4];
• diabetesmedicatie [2,3];
• insulinetoedieningsapparatuur (pomp, pen of spuiten en naalden) [2,3]. Als je een pomp gebruikt, is het een goed idee om ook een pen of spuiten en naalden mee te nemen voor gebruik bij een pompstoring [1,2,4];
• je testapparatuur voor bloedsuilker (glucosemeter, teststrips, CGM) [2,3]. Als je een CGM gebruikt, is het ook een goed idee om een reserve glucosemeter mee te nemen [2];
• flacons en/of patronen met zowel snel- als langwerkende insuline [2,4];
• een reservebatterij voor al je apparaten [2,3,4];
• een EHBO-kit met desinfectiedoekjes, watten, glucagon en andere medicatie die je nodig hebt (antihypertensiva, aspirine, koortsmedicatie, misselijkheidsmedicatie, enz.) [2,3,4];
• snacks met complexe koolhydraten (bv. mueslirepen, noten en crackers) en eenvoudige koolhydraten (bv. fruitsap, suikerklontjes, snoep en honing) [2,3,4];
• comfortabele schoenen en absorberende sokken die je benen niet samendrukken [2].

Om voorbereid te zijn op onverwachte gebeurtenissen wordt het aanbevolen om de dubbele hoeveelheid medicatie en benodigdheden voor het beheer van je diabetes tijdens je verblijf mee te nemen [2,3,4]. Het is ook een goed idee om een kopie van je voorschrift te maken [4].

Je kunt de ene helft meenemen in je handbagage en de andere helft in je ruimbagage [2,3], met uitzondering van insuline, glucagon, strips en pen(nen) en meter(s), die het beste alleen in je handbagage kunnen worden vervoerd [1,2].

Volgens de Transportation Security Administration (Transportbeveiligingsadministratie, TSA) is het vervoeren van medicatie en bloedglucosetest- en injectieapparatuur in de oorspronkelijke verpakking het beste [2]. Probeer ze voor snelle en gemakkelijke toegang te verpakken in een apart doorzichtig zakje dat je in je handbagage kan steken [1,2].

Op het vliegveld

Wanneer je door de beveiliging gaat, moet je de beveiligingsmedewerkers laten weten dat je medicatie en medische apparatuur bij je hebt en het voorschrift van je arts laten zien [2,4].

Als je een insulinepomp en/of CGM hebt, kun je deze het beste meedragen en vragen om met de hand te worden gefouilleerd, omdat het wordt aanbevolen om doorgang door röntgenscanners en metaaldetectoren te vermijden [2,4].

Tijdens de vlucht

Als je een lange vlucht maakt, raden we je aan je insulinebehandeling af te stemmen tijdens de reis en daarna opnieuw tijdens je verblijf, afhankelijk van het tijdsverschil en je bloedsuikerwaarden, die vaker moeten worden gecontroleerd [1,2,3,4]. Gewoonlijk is er op reis geen aanpassing van de dosis geneesmiddel nodig, maar het wordt aanbevolen om de tijdstippen van de medicatietoediening aan te passen op basis van de verandering in tijdzones [2].

Daarnaast kunnen de drukontlasting en hoogte de prestaties van je apparaten beïnvloeden [2]. De betrouwbaarheid van een CGM in een vliegtuig is niet aangetoond via onderzoek, dus het is het beste om je bloedsuiker te meten met een glucosemeter omdat die metingen betrouwbaar zijn voor het nemen van beslissingen [1,2]. Voor pompgebruikers kunnen veranderingen in de luchtdruk ook leiden tot de vorming van luchtbellen in het reservoir, ongewilde toediening van insuline en het risico op hypoglycemie [2,6]. Als voorzorgsmaatregel kan het daarom nuttig zijn om het reservoir te vullen met slechts 1,5 ml insuline, de pomp los te koppelen tijdens het opstijgen en landen en eventuele luchtbellen te verwijderen alvorens opnieuw aan te sluiten [2,6].

Probeer ten slotte regelmatig water te drinken en af en toe op te staan en door het gangpad te lopen [2].

We hopen dat je met deze aanbevelingen ontspannen en met een gerust hart op vliegreis vertrekt. Goede vlucht!

Show me:

In de lucht, in water en in het voedsel dat we eten kunnen verontreinigende stoffen aanwezig zijn [1]. Sommigen onder jullie vragen zich daarom misschien af wat het effect is op onze gezondheid op lange termijn, en in het bijzonder of er een bewezen verband bestaat tussen diabetes en vervuiling. Dit artikel heeft tot doel enkele antwoorden te geven.

 

Kan vervuiling diabetes veroorzaken?

In onze omgeving zijn er verschillende verontreinigende stoffen waarvan je misschien al gehoord hebt:

• luchtverontreinigende stoffen, zoals zwaveldioxide, stikstofoxiden, koolstofoxide, koolwaterstoffen, halogenen en fijnstof [2,3];
• persistente organische polluenten (POP’s) zoals PCB's (gepolychlorineerde bifenylen), dioxinen, pesticiden en vlamvertragende middelen [1];
• hormoonontregelende stoffen, zoals bisfenol A, ftalaten en triclosan [1];
• bepaalde metalen, zoals arseen en tin [1];
• nitrosaminen [1];
• bacteriële toxinen [1].

Talrijke studies hebben aangetoond dat deze stoffen verschillende effecten kunnen hebben op onze gezondheid, vooral hoge bloeddruk, kanker, ademhalings- en hart- en vaataandoeningen, en stofwisselingssyndroom [1,2,3].

In de afgelopen jaren hebben onderzoekers zich ook gericht op lucht-, water- en voedselvervuiling als factor bij diabetes. Studies bevestigen meestal dat langdurige blootstelling aan bepaalde vervuilende stoffen het risico op ontwikkeling van diabetes inderdaad kan verhogen [1,2,3,4,5]. Volgens een studie die in 2018 werd gepubliceerd in The Lancet Planetary Health, is fijnstof alleen al verantwoordelijk voor 3,2 miljoen gevallen van diabetes wereldwijd [5].

Het verband tussen diabetes en vervuiling wordt nog steeds slecht begrepen, maar er zijn plausibele verklaringen gevonden [2,6]. Blootstelling aan bepaalde verontreinigende stoffen leidt naar veronderstelling tot een verscheidenheid aan biologische reacties, die allemaal betrokken zijn bij de ontwikkeling van diabetes: oxidatieve stress en ontsteking, ontregeling van glucosemetabolisme, insulineresistentie en verhoogde waarden van lipiden (vetten) in het bloed [2,3,6,7].

Vervuiling en diabetes type 1

Het ontstaan van diabetes type 1 houdt verband met genetiek, maar ook met omgevingsfactoren, waarvan vervuiling er één [1] kan zijn.

Uit studies blijkt inderdaad dat blootstelling aan bepaalde verontreinigende stoffen diabetes type 1 kan bevorderen [1]:

• hormoonontregelende en luchtverontreinigende stoffen, vooral als de blootstelling in de baarmoeder of in de vroege kindertijd plaatsvindt [1,4];
• persistente organische polluenten [8];
• nitraten in drinkwater [1];
• nitrosaminen in voedingsadditieven [1];
• bepaalde pesticiden [8].

Er is meer onderzoek nodig om te bepalen in welke mate en op welk niveau van blootstelling elk van deze verontreinigende stoffen een factor kan zijn voor de ontwikkeling van diabetes type 1 bij mensen met genetische aanleg [1].

Vervuiling en diabetes type 2

Genetiek, levensstijl en omgeving zijn drie risicofactoren voor diabetes type 2 [7].

In verschillende recente studies is bevestigd dat vervuiling, met name luchtverontreinigende stoffen, een betrokken omgevingsfactor is bij het ontstaan van diabetes type 2 [2,3,7]. Uit deze studies blijkt effectief dat leven op plaatsen met goede wandelmogelijkheden en nabijheid tot groene ruimtes het risico op diabetes type 2 vermindert [7]. Daarentegen is leven in een omgeving met veel verkeer in verband gebracht met een hoger risico op diabetes type 2 [7].

Blootstelling aan arseen, dat vaak aanwezig is in drinkwater, tijdens de ontwikkeling in de baarmoeder kan ook de alvleesklierfunctie beïnvloeden en het risico op diabetes type 2 verhogen [1,4]. Tot slot kan contact met ftalaten en hormoonontregelende stoffen in kunststoffen en vele producten zoals verf en cosmetica de insulineresistentie bevorderen en zo bijdragen aan het ontstaan van diabetes type 2 [1,8].

 

In deze studies wordt het belang van minder blootstelling aan verontreinigende stoffen in ons dagelijks leven benadrukt. Op individueel niveau is het raadzaam om op de hoogte te blijven en de preventieve aanbevelingen te volgen om de invloed van deze vervuiling op je gezondheid te beperken.

 

Show me: